Jest w nich coś z naszych rosochatych wierzb: zmierzwiona, srebrzysta czupryna, sękaty pień, wyglądający z czasem coraz bardziej jak przyczajona, garbata czarownica. Jednak nawet stuletnie wierzby to przy drzewkach oliwnych młodzieniaszki. Te bowiem potrafią przeżyć tysiąclecia. Pożary, plagi, wojny. I wciąż dawać owoce. Cień. I budzić zachwyt.
TYSIĄC LAT, TYSIĄC LAT NIECH ŻYJE, ŻYJE NAM!
Na terenie obecnego Libanu rosną oliwki tak stare, że nazywane są siostrami Noego – ponoć to gałązkę jednej z nich przyniósł bohaterowi potopu biały gołąbek. A z nią Nadzieję. Ponad tysiącletnie okazy (a nawet całe gaje oliwne) rosną do dziś na Krecie, w Grecji i Włoszech. Nietrudno wyobrazić sobie, jak w ich cieniu drzemali najsłynniejsi filozofowie starożytności. A gdy spali, oliwne drzewka dzieliły się z nimi swoją wiedzą, zbieraną skrupulatnie od Epoki Brązu (a może nawet i jeszcze dłużej).
Oliwka europejska /Olea europaea/ dzieli się swoją mocą, dając owoce, z których sporządzany jest eliksir długowieczności – oliwa :)
Oto kilka ciekawostek:
- Pierwszy plon zbiera się już z 5 letnich drzewek.
- Najpłodniejsze są osobniki w wieku 40 lat.
- Odpowiednio przycinane oliwne sady owocują regularnie przez setki lat.
- Wyjątkowo obfite zbiory trafiają się w cyklach co 7-8 lat.
- Oliwki w rejonie śródziemnomorskim zbierane są w okresie zimowym.
- Drzewka oliwne zaczęto uprawiać także w Japonii (podobno bardziej niż owoce Japończycy doceniają dużą podatność drzewek na prowadzenie ich w formie bonsai…).
OLIWKA W DONICY
Ojciec Botaniki – Teofrast – twierdził, że uprawa drzew oliwnych w obszarach zbyt oddalonych od morza jest bezcelowa i wręcz niemożliwa. Jednak dla tych, którzy oliwę zbierają ze sklepowych półek, chęć posiadania drzewka oliwnego wiąże się bardziej z jej walorami estetycznymi, niż użytkowymi. Łatwo zakochać się w jej błękitnawym ulistnieniu i malowniczym pokroju. Drzewko oliwne z powodzeniem możemy uprawiać w donicy. Co warto wiedzieć przed podjęciem takiego wyzwania? Czego się wystrzegać?
#1 Czy drzewko oliwne szybko rośnie?
Drzewka oliwne z racji swojej niesamowitej długowieczności rosną bardzo powoli. Posadzone w pojemniku będą na tyle duże, na ile pozwoli im stopień rozrośnięcia się systemu korzeniowego. Jeśli zależy nam na dużym drzewku – warto nabyć takie, które osiągnęło już odpowiedni rozmiar, zamiast czekać długie lata na pożądany efekt (i stresować drzewko pytaniami: „No czemu nie rośniesz??”).
Korzystnie na wzrost i pokrój oliwki w pojemniku działa:
– nawożenie biokompostem od maja do lipca co 2-3 tygodnie.
–cięcie wiosenne (maj) – u starszych, mizerniejących drzew warto mocno prześwietlić koronę, wtedy drzewko odzyska wigor.
#2 Jakie podłoże będzie najlepsze dla oliwki w pojemniku?
Co prawda w gruncie oliwka nie grymasi na podłoża piaszczyste, jałowe, skaliste czy żwirowe, lecz w pojemniku sprawa wygląda trochę inaczej. Młode drzewka przesadzamy do roku w świeże podłoże z dodatkiem gliny. Pamiętajmy o warstwie drenażu na dnie!
#3 Gdzie ustawić donicę z drzewkiem oliwnym?
Oliwka kocha pełne słońce i upał. Zapewnienie jej tego latem na tarasie to nie problem. Jednak oliwka nie zimuje na zewnątrz (dlatego dla większych okazów polecamy donice na kółkach). Co prawda starsze okazy dadzą radę epizodom mrozowym (do -3 oC), lecz najniższe, znośne temperatury zimowe to dla oliwki 5-10oC. Młodsze okazy zniosą zimę w temperaturze pokojowej (ok. 20-15 oC), lecz starsze potrzebują odpoczynku w chłodniejszej strefie (8-15 oC) loggi, zimowego ogrodu lub chociaż w jasnym garażu.
#4 Dlaczego oliwka gubi liście?
Oliwka jest rośliną zimozieloną. Zrzucanie kliku liści co jakiś czas jest zupełnie naturalne. Jednak gdy łysieją całe pędy, warto zbadać przyczynę.
Najczęstszy powód to:
- coraz krótsze dni,
- niedobór światła,
- długotrwała susza (po podlaniu w ciągu 2 tygodni roślina zacznie wypuszczać nowe liście),
- za niskie temperatury latem i za wysokie zimą.
Ustawmy drzewko w pełnym słońcu. Jeśli łyse pędy zamarły – wytnijmy je ostrym sekatorem. Jeśli trwa okres od maja do lipca zaaplikujmy oliwce zalecaną porcję nawozu, który da jej siły, by zregenerować straty.
#5 Oliwka po zimie wyłysiała do reszty i chyba umarła. Co teraz?
Nie wyrzucajmy drzewka zbyt pochopnie. Oliwki słyną ze swych niesamowitych zdolności do regeneracji nawet po pożarze, zarazie, pladze szkodników. Jeśli tylko trochę życia przetrwało w korzeniach 0liwka odbije. Dajmy jej czas. Ustawmy w ciepłym, słonecznym miejscu, nawadniajmy z wyczuciem – bez zalewania podłoża. Gdy zobaczymy świeże pędy, ostrożnie wytnijmy stary pień.
