Brzoza to jedno z najważniejszych drzew rodzimego krajobrazu. Brzozy są takie nasze. W brzozowych zagajnikach mieszkają Baby Jagi i sieją muchomory czerwone. Brzozy sadzi się na północy cmentarzy, by zatrzymać duchy. Brzozy przytulamy, gdy nam smutno. Co warto wiedzieć o brzozach?
WYSOKI JAK BRZOZA…
Brzoza (Betula sp.) to drzewo, którego próżno szukać po drugiej stronie równika – rośnie tylko na północy. Najdalej na południe sięgają jej stanowiska w Himalajach, jednak są one za to tak wysoko, że pewnie brzozom się wydaje, że to jakaś inna tundra.
Brzozy lubią trudności. Chłód, mróz nawet. Podłoże jałowe, piaszczyste, żwirowe, skaliste, takie niegościnne i niezachęcające. Brzozy wyrastają ochoczo na pogorzeliskach, dachach opuszczonych domów, zarastają zamknięte drogi, fabryki, kopalnie. Rosną szybko, dzielnie, wręcz radośnie nawet do 20m wysokości. Rozsiewają się i tworzą zagajniki, zwane brzezinami lub brzeźniakami. Ich korzenie wchodzą w symbiozę z grzybniami koźlaków, muchomorów czerwonych, krowiaków. Te wabią owady i ślimaki. W koronach brzóz chętnie wiją gniazda ptaki. I tak w krótkim stosunkowo czasie brzoza zamienić potrafi klepisko w oazę życia.
U zarania wiosny brzozowe zagajniki odwiedzają wielbiciele brzozowego soku, który dosłownie wlewa w nasze ciała ochotę i siły do życia. Pamiętajmy zawsze, by po wypiciu wody „zakręcić kranik”, czyli zasklepić ranę w drzewie kołeczkiem i maścią ogrodniczą.
5 BRZÓZ
Brzozy w ogrodzie sadzimy, o ile same już tam się nie pojawiły, nie wiadomo jak i kiedy. Są to drzewa szybko rosnące, dlatego zawsze należy mieć na uwadze docelowe wymiary. Należy z rozmysłem wybrać lokalizację tak, by drzewo nie zahaczało o instalacje, latarnię, balkon, dach czy działkę sąsiada lub przezornie wybrać gatunek brzozy o mniejszych gabarytach.
1. brzoza brodawkowata /Betula pendula/ – pokrój płaczący, pędy o drobnych gałązkach delikatnie zwisają. Dorasta d0 20m przy średnicy ok. 7m. Kora biała, gładka, liście żółkną jesienią. Najlepiej rośnie w pełnym słońcu na piaszczystym podłożu.
’Purpurea’ – o fioletowym ulistnieniu, dorasta do 10m
'Tristis’ – dorasta do 20m, pokrój wybitnie płaczący, malowniczy
'Golden Cloud’ – wygląda, jakby wiecznie trwała wiosna, ponieważ jej ulistnienie nie traci świeżego, seledynowego odcienia. Warto sadzić je na tle roślin iglastych, które w godzinach popołudniowych latem ochronią ją przed palącym słońcem.
2. brzoza omszona /B. pubescens/
Dorasta do niemal 30m wysokości. Rzadziej spotykana niż brzoza brodawkowata. Jej pędy są wzniesione lub poziome, korona owalna, regularna. Kora początkowo wiśniowa, z czasem matowo-biała, później szarawa, jakby omszona. Woli bardziej podmokłe tereny, znosi lekkie zacienienie.
3. brzoza Maksymowicza /B. maximowicziana/ – szybko dorasta do 15m wysokości i ok. 8m szerokości, tworząc niemal owalną koronę. Kora połyskliwa, jasna lub szarawo-rdzawa. Liście duże, wielkości dziecięcej dłoni.
4. brzoza 'Hoseri’
Często spotykana w parkach. Ma gęstą, stożkowatą koronę, duży liść (odrobinę mniejszy niż brzoza Maksymowicza) i ciekawą korę, którą można łuszczyć okrężnie. Młode pędy charakterystycznie omszone. Dorasta do 10-15m.
5. brzoza pożyteczna /B. utilis/
Najczęściej spotykana w odmianie 'Doorenbos’ we współczesnych nasadzeniach miejskich. Idealnie białe pnie pięknie kontrastują z podsadzanymi u nasady trawami lub turzycami. Korona drzewa ażurowa, lekka, luźna. Liście duże, sercowate. Drzewa dorastają do ok. 10m wysokości.
